Een abces in de mond: oorzaken, symptomen en behandeling

Een abces in de mond is niet alleen pijnlijk, maar kan ook gevaarlijk zijn als het niet op tijd wordt behandeld. Veel mensen merken pas dat er iets mis is wanneer de pijn ondraaglijk wordt of wanneer het gezicht begint op te zwellen. In deze blog lees je alles over wat een mondabces precies is, hoe het ontstaat, welke signalen je moet herkennen en wat je eraan kunt doen.

Wat is een abces in de mond?

Een abces is een met pus (etter) gevulde holte die ontstaat als gevolg van een bacteriële infectie. Het lichaam probeert de infectie af te schermen door ontstekingscellen en weefselvocht te verzamelen, wat leidt tot een zwelling vol met pus. Wil je meer weten over een abces in het algemeen, lees dan onze blog Van rood bultje tot abces.

Een abces in de mond kan op verschillende plaatsen voorkomen:

1. Een abces aan de wortelpunt (het uiteinde) van een tand of kies (periapicaal abces). Dit wordt vaak veroorzaakt door tandbederf of door een dode tandzenuw.
2. Een abces in het tandvlees naast een tand (parodontaal abces). Deze ontstaat meestal door een infectie in het tandvlees.
3. Heel soms: een abces rond een half doorgebroken verstandskies (pericoronair abces). Dit zie je vaker bij jongvolwassenen.

Oorzaken van een mondabces

De belangrijkste oorzaak van een abces in de mond, is een bacteriële infectie. Bacteriën die normaal in de mond aanwezig zijn, kunnen diep in het weefsel doordringen via:

• Gaatjes (cariës): wanneer tandbederf de zenuw (pulpa) bereikt.
• Tandvleesontsteking (gingivitis of parodontitis): bacteriën komen in een zakje in het tandvlees (pocket) of in een ruimte tussen de tanden en het tandvlees, terecht.
• Een trauma of breuk van een tand: bacteriën krijgen toegang tot het binnenste van de tand.
• Een slechte mondhygiëne: tandplak en tandsteen bieden een voedingsbodem voor bacteriën.
• Een verminderde weerstand: door stress, ziekte of medicatie, kan het lichaam zich minder goed weren tegen infecties.

Symptomen van een mondabces

Een abces in de mond is zelden te missen. Typische klachten zijn:

1. Hevige, kloppende tand- of kiespijn.
2. Zwelling van het tandvlees, wang of kaak.
3. Roodheid en gevoeligheid van het tandvlees.
4. Pusafscheiding of een vieze smaak in de mond.
5. Koorts of een algemeen ziek gevoel.
6. Moeite met slikken of openen van de mond bij ernstige gevallen.

Wanneer de zwelling groot wordt en zich uitbreidt naar de wang of hals, is het belangrijk met spoed een tandarts of arts te raadplegen. In zeldzame gevallen kan een onbehandeld abces leiden tot een ernstige infectie van de kaak. Ook kan een tandvleesabces, als de bacteriën in de bloedbaan terechtkomen, leiden tot een hartinfectie: endocarditis - een ontsteking van de binnenwand van het hart en de hartkleppen-.

Behandeling van een abces in de mond

De behandeling van een mondabces richt zich eerst op het wegnemen van de infectie, via:

1. Drainage van het abces
   De tandarts maakt een kleine opening om het pus af te laten vloeien. Dit geeft vaak direct verlichting van de pijn en druk.
2. Antibiotica
   Soms schrijft de tandarts antibiotica voor, vooral als de infectie zich heeft verspreid of als je koorts hebt.

Daarna volgt behandeling van de oorzaak:

1. Bij een tandabces: een wortelkanaalbehandeling of in ernstige gevallen extractie (verwijderen van de tand).
2. Bij een tandvleesabces: reiniging van de tandvleeszak en verbetering van de mondhygiëne.
3. Bij een pericoronair abces: eventueel verwijderen van de verstandskies.

Nabehandeling en herstel
Pijnstillers, spoelen met een zoutoplossing of chloorhexidine-mondspoeling en een goede mondverzorging, helpen bij het herstel.

Wat kun je zelf doen?

Een abces gaat niet vanzelf over. Toch kun je enkele stappen nemen om de klachten tijdelijk te verlichten totdat je naar de tandarts kunt:

1. Spoel je mond met lauw zout water (niet te heet).
2. Vermijd harde, hete of zoete voedingsmiddelen.
3. Neem pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen (volgens bijsluiter).
4. Koel de wang met een koud kompres bij zwelling.
5. Ga zo snel mogelijk naar de tandarts.

Let op: druk niet op de zwelling en probeer het abces niet zelf door te prikken – dit kan de infectie verergeren.

Voorkomen is beter dan genezen

Een goede mondhygiëne is de beste bescherming tegen abcessen. Enkele tips:

1. Poets twee keer per dag met fluoridetandpasta.
2. Gebruik dagelijks flosdraad of ragers om tandplak te verwijderen.
3. Beperk suikerinname – suiker voedt schadelijke bacteriën.
4. Ga regelmatig naar de tandarts voor controle en reiniging.
5. Laat kleine gaatjes tijdig behandelen voordat ze de zenuw bereiken.

Wanneer moet je naar de tandarts?

Ga direct naar de tandarts of de spoeddienst als:

1. De pijn plotseling erger wordt of niet te verdragen is.
2. Je koorts of een zwelling in het gezicht of de hals hebt.
3. Je moeite hebt met slikken of ademhalen.
4. Er pus uit je tandvlees of tand komt.

Een snelle behandeling voorkomt ernstige complicaties en zorgt ervoor dat je snel weer pijnvrij kunt eten, praten en lachen.

Tot slot

Blijf nooit rondlopen met een abces in de mond; dit kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid.