Wat gebeurt als je stopt met afslankmedicatie?

Steeds meer mensen gebruiken tegenwoordig medicatie ter ondersteuning bij gewichtsverlies. Deze middelen kunnen helpen om het hongergevoel te verminderen en zo het afvallen makkelijker te maken. Maar wat gebeurt er eigenlijk als je besluit te stoppen? Bijvoorbeeld omdat je je streefgewicht hebt bereikt, of omdat je niet langer afhankelijk wilt zijn van medicatie.

Veel mensen vragen zich af of het gewicht na het stoppen weer terugkomt, en hoe je je lichaam en levensstijl daarop het beste kunt voorbereiden. Het is daarom belangrijk om te weten wat je kunt verwachten, zodat je niet voor verrassingen komt te staan en je resultaten zo goed mogelijk kunt behouden.

De werkzame stof in de, van oorsprong, diabetesmedicijnen Ozempic en Wegovy, is semaglutide. In Saxenda, een middel tegen obesitas (zwaar overgewicht), is dat liraglutide en in Mounjaro is dit tirzepatide. Alle drie deze stoffen zorgen ervoor dat je lichaam meer van het hormoon GLP-1 (glucagonachtig peptide 1) aanmaakt. Dat hormoon stimuleert de afgifte van insuline, helpt je bloedsuiker te verlagen én zorgt ervoor dat je maag trager leeg raakt, waardoor je langer een vol gevoel hebt. Mounjaro bootst, naast GLP-1, nog een ander hormoon na; het GIP-hormoon. Dit hormoon (glucoseafhankelijke insulinotrope polypeptide) houdt de bloedsuikerspiegel in balans.

Als je een GLP-1-medicijn gebruikt, kun je makkelijker minder eten zonder dat je lichaam meteen in de ‘hongerstand’ schiet. Maar zodra je ermee stopt, ziet je lichaam het eerdere calorietekort wel als een vorm van ondervoeding. Het gevolg? Je eetlust komt terug, je stofwisseling vertraagt en de kans is groot dat je weer aankomt. De klachten die iemand had vóórdat hij of zij met het medicijn begon – zoals overgewicht of een hoge bloedsuikerspiegel – komen dan ook, helaas, vaak weer terug zodra hij of zij stopt.

Hoe behoud je het gewichtsverlies?

Volgens professor Signe Sørensen Torekov van de University of Copenhagen en Hvidovre Hospital in Denemarken, is er wél een manier om gewichtsverlies (gedeeltelijk) vast te houden na het stoppen van de medicijnen: bewegen. Zij en anderen, publiceerden hierover in The Lancet.

In hun studie uit 2024 werden vier groepen mensen gevolgd. Groep één kreeg een jaar lang Saxenda. Groep twee kreeg Saxenda én deed aan sport. Groep drie sportte alleen en groep vier kreeg een placebo. “Wie alleen Saxenda gebruikte, viel af in vet én spiermassa,” legt Simon Birk Kjaer Jensen, één van de onderzoekers, uit. “Maar zodra ze stopten met het medicijn, kwamen de kilo’s – vooral vet – snel terug. Binnen een jaar hadden ze meestal meer dan twee derde van het verloren gewicht weer terug. En spieren opnieuw opbouwen, bleek lastig. Bij de mensen die Saxenda combineerden met beweging en daarna bleven sporten, kwam het gewicht ook wel wat terug,” vervolgt Simon, “maar lang niet zoveel als bij de groep die alleen Saxenda gebruikte.”

Hoe vaak moet je sporten om op gewicht te blijven?

Al met twee keer per week een half uurtje matig intensief bewegen, kan iemand zijn of haar verloren kilo’s makkelijker behouden. Wat ‘matig bewegen’ precies betekent, hangt een beetje af van de conditie, maar het komt erop neer dat je twee keer per week je hartslag en je ademhaling flink omhoog moet laten gaan. Bijna elke sport is hiervoor geschikt: cardio, zoals hardlopen, is heel erg goed, maar ook intervaltraining of krachttraining, werkt goed voor je gezondheid én je gewicht.

Daarnaast blijft gezonde voeding natuurlijk een belangrijke factor. Vooral voldoende eiwitten eten is essentieel. Tijdens het gebruik van Ozempic of Saxenda eet iemand vaak minder calorieën en dat betekent meestal ook minder koolhydraten, vetten én eiwitten. Maar eiwitten zijn juist nodig om de spieren te behouden — zowel tijdens als na het gebruik van deze medicijnen.

Zijn er meer opties?

Als je je streefgewicht hebt bereikt of als het afvallen stagneert, kun je overwegen te stoppen met de medicatie, mits je voldoende beweegt en goed op de voeding blijft letten. Toch is stoppen misschien niet de beste keuze, omdat op gewicht blijven een continu proces is. Het is het verstandigst om de medicatie dan ook niet volledig te stoppen, maar aan te passen. Net als bij medicijnen voor bijvoorbeeld een hoge bloeddruk, kan langdurig gebruik nodig zijn om het resultaat te behouden. Wil je na succesvol afvallen, op gewicht blijven, moet je dus focussen op een langetermijnaanpak. Met de juiste combinatie van medicatie, beweging, gezonde voeding en begeleiding, is het goed mogelijk om met een blijvend gezond gewicht door het leven te gaan.

Tot slot

Als je denkt aan afvallen met behulp van medicatie, praat hier dan over met de huisarts. Hij of zij kan je de juiste adviezen geven en ook de geschikte medicatie voorschrijven. Koop nooit medicijnen online, waarvoor geen recept gevraagd wordt. Er zijn diverse online aanbieders, die afslankmedicatie verkopen, waarvan de juiste samenstelling niet bekend is. Dit kan zeer gevaarlijk zijn voor de gezondheid!