Longontsteking: wat zijn de oorzaken, de symptomen en hoe is het te behandelen?

Een longontsteking is een ontsteking van de longblaasjes in de longen en het eromheen liggende weefsel. Een ander woord voor een longontsteking is pneumonie. Deze naam is afgeleid van het Griekse woord pneumon dat long betekent. In deze blog lees je alles over de oorzaken van een longontsteking, de symptomen, de behandeling, het herstel en hoe je een longontsteking kunt voorkomen.

Om te begrijpen waar een longontsteking precies zit, geven we eerst een korte uitleg over de longen zelf. De longen zitten in de borstkas en bestaan uit twee delen: de rechterlong met drie kwabben en de linkerlong met twee kwabben. Ze zijn bedekt met een longvlies en verbonden met de luchtpijp, die zich splitst in twee bronchiën. Deze vertakken steeds verder tot kleine luchtwegen die eindigen in longblaasjes, ook alveoli genoemd. In deze longblaasjes wordt de ingeademde zuurstof opgenomen in het bloed en het overblijfsel koolstofdioxide weer uitgeademd.

🫁Wat is longontsteking?

Longontsteking is een infectie (ontsteking) waarbij de longblaasjes (alveoli) gevuld raken met vocht of pus, waardoor het ademhalen moeilijker wordt. De ontsteking kan veroorzaakt worden door:

• bacteriën, waarvan de streptococcus pneumoniae de meest voorkomende is
• virussen, zoals het influenza (griep)virus of COVID-19 (corona)
• schimmels; dit komt vooral voor bij mensen met een verzwakte afweer
• verslikking, ook aspiratiepneumonie genoemd, waarbij een stof, anders dan zuurstof in de longen terecht is gekomen.

🤒Hoe herken je een longontsteking?

Klachten die wijzen op een longontsteking, verschillen per persoon, maar veelvoorkomende symptomen van longontsteking zijn:

1. Veelvuldig hoesten, vaak met slijm en/of bloedspoortjes
2. hoge koorts en koude rillingen
3. kortademigheid en snelle oppervlakkige ademhaling
4. pijn op de borst bij ademhalen, die verergert bij gapen, springen en hoesten
5. extreme vermoeidheid
6. een versnelde hartslag
7. verwardheid, vooral bij ouderen.

Soms krijgen mensen ook last van hoofdpijn, zweten, een verminderde eetlust en cyanose; een blauwe verkleuring van vingers, lippen en voeten.

Een longontsteking kan soms lijken op een zware verkoudheid of griep. Houd aanhoudende koorts of benauwdheid dan ook altijd goed in de gaten.

👶👵Wie loopt extra risico op een longontsteking?

Sommige mensen hebben een grotere kans op het krijgen van een longontsteking. Vaak gaat deze ook eerder gepaard met ernstige complicaties:

1. baby’s en jonge kinderen
2. ouderen (65+)
3. mensen met een Chronische Obstructieve Longaandoening (COPD), diabetes of hartproblemen
4. rokers
5. mensen met een verminderde weerstand.

🩺Hoe wordt de diagnose gesteld?

Een arts kan een longontsteking op verschillende manieren vaststellen, bijvoorbeeld via:

1. Het luisteren naar de longen met een stethoscoop, de longen maken dan een continu krakend geluid
2. een röntgenfoto van de borstkas
3. bloedonderzoek
4. slijmonderzoek (sputumkweek).

💊De behandeling van longontsteking

De behandeling van een longontsteking hangt af van de oorzaak. Wordt de ontsteking veroorzaakt door een bacterie, dan worden over het algemeen antibiotica voorgeschreven. Bij een virale longontsteking zijn medicijnen moeilijker. Soms kunnen antivirale middelen helpen. Verder zijn rust en voldoende vocht het belangrijkst. Een door een schimmel veroorzaakte longontsteking, kan worden behandeld met antischimmelmedicatie.

In ernstige gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn voor zuurstoftherapie en extra zorg.

⏳Herstel en nazorg

Het herstel van een longontsteking duurt meestal 1 tot 3 weken, maar vermoeidheid kan langer aanhouden. Het is belangrijk om voldoende rust te nemen, voldoende te drinken, niet te roken en de normale activiteiten geleidelijk op te bouwen.

🛡️Kun je longontsteking voorkomen?

Een longontsteking is niet altijd te voorkomen, maar er zijn wel een aantal maatregelen te nemen, die de kans op het krijgen ervan verkleinen. Zo kan men:

1. zich laten vaccineren tegen pneumokokken en griep
2. de handen vaak en goed wassen
3. Een gezonde leefstijl aanhouden; gezond eten en voldoende bewegen
4. niet roken
5. voor een goede bescherming zorgen bij kou en tijdens griepgolven.

🚨Wanneer ga je naar de dokter?

Neem contact op met een arts als er klachten zijn van hoge koorts die niet zakt. Bij ernstige kortademigheid, pijn op de borst, blauwe lippen of nagels en/of verwardheid of sufheid.

Tot slot

Een longontsteking is een zeer serieuze aandoening die tijdige herkenning en behandeling vereist. Met de juiste zorg is volledig herstel vaak mogelijk, maar voorkomen blijft beter dan genezen. Raadpleeg bij klachten dan ook altijd een arts. Heb je vragen over medicijnen? Neem dan contact op met de apotheker.