Hoofdroos, is daar iets aan te doen?

Iedereen heeft er wel eens last van, van witte kleine schilfertjes in het haar, die bij het dragen van donkere kleding zichtbaar zijn op bijvoorbeeld de schouders. Eigenlijk zijn deze schilfertjes iets heel normaals, want het zijn gewone dode huidcellen die losgelaten hebben. Dode huidcellen zitten op iedere millimeter van ons lichaam en zijn een normaal proces, omdat de huid zich, gemiddeld iedere drie weken, nu eenmaal vernieuwt.

Het kan zijn dat er meer schilfertjes dan normaal in het haar en/of op de kleding te zien zijn. Dit is meestal het gevolg van een te droge hoofdhuid. Vaak komt dit door het gebruik van een te agressieve shampoo en/of de hoofdhuid te wassen met te heet water. Door hierin verandering aan te brengen en het haar niet vaker te wassen dan nodig is, los je een droge hoofdhuid relatief eenvoudig op.

Het wordt een ander verhaal als er sprake is van hoofdroos, in het Latijn pityriasis capitis genoemd. Hoofdroos is een vorm van eczeem en wel specifiek van seborroïsch eczeem. In de volksmond wordt vaak de normale huidschilfering als roos benoemd, maar dat is dus niet juist. Pas als de schilfering sneller verloopt dan normaal en als de oude huidcellen, vaak gelig van kleur, aan elkaar klonteren, mag je spreken over roos.

Hoofdroos komt voor bij ongeveer vijf procent van de bevolking en mannen hebben er meer last van dan vrouwen. Waarom de één wel last krijgt van hoofdroos en de ander niet, is tot op heden nog niet helemaal duidelijk. Wel weet men dat naast de hoeveelheid talg dat door de huid wordt geproduceerd, ook de aanwezigheid van bepaalde gisten – Pityrosporum of Malasseria – een rol speelt.

Deze gisten, die van nature bij iedereen op de huid voorkomen, blijken bij mensen met hoofdroos in veel grotere aantallen aanwezig te zijn. Ze leven van het talglaagje dat op onze huid aanwezig is. Om dit te kunnen, produceren ze eerst een enzym (eiwit) dat het vet uit het talg kan afbreken in verzadigde en onverzadigde vetzuren. Vervolgens eten ze de verzadigde vetzuren op en laten de onverzadigde links liggen. Deze blijven achter op de huid, waar ze gaan irriteren en voor een ontstekingsreactie zorgen.

Hoe kom ik van hoofdroos af?

Het is goed mogelijk om hoofdroos te behandelen en in ieder geval onder controle te houden. Er zijn bijvoorbeeld speciale shampoos zonder recept te koop, waaraan zinkpyrithion, piroctone olamine of seleensulfide is toegevoegd. Deze bestanddelen verminderen de talgproductie en remmen de schilfering. Zinkpyrithion zorgt ook voor een afname van het aantal gistcellen.

Blijkt de behandeling met een speciale anti-roosshampoo niet afdoende te werken dan kun je, via de huisarts, een recept vragen voor een middel dat ketoconazol bevat. Dit is een medicijn tegen zowel schimmels als gisten en is verkrijgbaar als gel en als shampoo.

Andere opties om van hoofdroos af te komen, zijn:

• Salicylzuur. Salicylzuur zorgt voor verweking van de huid, waardoor deze wat vochtig wordt en de schilfering vermindert.
• Corticosteroïden. Corticosteroïden zijn ontstekingsremmend waardoor de geïrriteerde hoofdhuid kan genezen. Het wordt voorgeschreven in de vorm van een lotion en is alleen op recept verkrijgbaar.
• Koolteer. Koolteer remt ontstekingen, stilt de jeuk en vermindert schilfering. Als behandeling voor hoofdroos wordt het pas voorgeschreven als andere opties niet voldoende werken. Koolteer heeft invloed op de celdeling en de groei van de huid, waardoor er minder schilfertjes ontstaan. Koolteer heeft echter wel een paar hele serieuze bijwerkingen. Zo ruikt het zeer onaangenaam en kan het de huid, de haren, nagels en kleding (ook beddengoed), verkleuren. Gebruik bij het aanbrengen altijd handschoenen en let op: de vlekken in de kleding zijn vrijwel niet te verwijderen. De verkleuring van de huid slijt er langzaam af.

Inmiddels is bekend dat hoofdroos in de winter vaak erger is dan in de zomer. UVB-stralen van de zon zorgen voor een duidelijke verbetering. Lage temperaturen, in combinatie met een lage luchtvochtigheid, voor een verslechtering.

Tot slot

Hoofdroos is een onschuldig probleem en is niet besmettelijk, maar wel ontsierend en kan zorgen voor veel onzekerheid over het uiterlijk. Blijf er niet mee rondlopen en ga ermee naar de huisarts, er is meestal wat aan te doen. Heb je vragen over de verschillende medicijnen die gebruikt kunnen worden bij hoofdroos, stel deze dan aan de apotheker.