Hoe klimaatverandering jouw gezondheid beïnvloedt en wat je kunt doen om jezelf te beschermen

Klimaatverandering klinkt voor veel mensen als een ver-van-mijn-bed show, maar de realiteit is dat het klimaat verandert voor iedereen en dat merk je aan je gezondheid, zowel in de zomer als in de winter. We ervaren vaker extreem warme dagen, langere allergieseizoenen, een slechtere luchtkwaliteit en plotselinge weersomslagen. Zelfs de winter verandert: deze wordt steeds zachter, vochtiger, wisselvalliger en onverwacht grillig. Al deze schommelingen hebben gevolgen voor hoe we ons voelen, lichamelijk én mentaal.

Door uitstoot van broeikasgassen, warmt de aarde op en inmiddels is de gemiddelde temperatuur al met 1,5 graden gestegen ten opzichte van de negentiende eeuw. 2024 bleek in Europa het warmste jaar ooit gemeten, maar ook het jaar waarin stormen en overstromingen het leven kosten aan honderden mensen. Niet eerder waren er minder koude dagen en verloren gletsjers meer ijs dan ooit.

In deze blog lees je hoe klimaatverandering je gezondheid beïnvloedt én wat je in de winter kunt doen om jezelf te beschermen.

Wintergezondheid in een veranderend klimaat

Klimaatverandering beïnvloedt de winter net zo goed als de zomer. Onze winters worden steeds zachter, natter en wisselvalliger, maar ook onvoorspelbaarder door plotselinge kou of gladheid. Dit brengt nieuwe gezondheidsuitdagingen met zich mee. Hier volgen praktische tips die je het koude winterseizoen gezonder, veiliger en comfortabeler door helpen.

Versterk je immuunsysteem in de winter

Omdat we meer binnen zitten, verspreiden virussen zich sneller.

Tips

• Ventileer je huis, ook in de winter: 10 – 15 minuten per dag.
• Was vaker je handen.
• Let op voldoende inname van vitamine C en D.
• Slaap iedere nacht tussen de 7 en 8 uur om je weerstand te ondersteunen.

Houd de binnenlucht in huis gezond

De binnenlucht in je huis kan in de winter snel droog en ongezond worden.

Tips

• Gebruik een luchtbevochtiger of zet of hang bakjes water op/aan de verwarming.
• Reinig ventilatiefilters.
• Zet planten neer die luchtkwaliteit verbeteren. Denk hierbij aan een Sansevieria en de Lepelplant (Spathyphyllum).

Slim en gezond verwarmen

Schommelende temperaturen kunnen leiden tot droge lucht en ongemak.

Tips

1. Houd de thermostaat stabiel op 18–20°C.
2. Slaap koel (16–18°C).
3. Gebruik laagjes kleding in plaats van meteen te verwarmen.
4. Check of CO₂- en rookmelders werken.

Bescherm je huid en slijmvliezen

Winterlucht is erg droog.

Tips

1. Smeer je in met een vettende crème, zoals cetamacrogol-lanettecrème.
2. Gebruik lippenbalsem.
3. Douche niet te heet en niet te lang.
4. Blijf voldoende drinken.

Blijf bewegen

Donker, koud en nat weer, maken binnenblijven aantrekkelijk, maar beweging blijft essentieel.

Tips

1. Maak dagelijks een korte wandeling (ook 10 minuten helpt).
2. Doe thuis dagelijks een workout of yoga.
3. Draag schoenen met goed profiel bij gladheid.

Wintervoeding die je lichaam ondersteunt

Tips

1. Eet wintergroenten en verwarmende maaltijden, zoals soepen en stoofpotten.
2. Voeg gember toe voor extra immuun-ondersteuning.
3. Eet voldoende eiwitten.

Mentale gezondheid in de winter

Donkere dagen kunnen je stemming behoorlijk (negatief) beïnvloeden.

Tips

1. Ga dagelijks naar buiten voor daglicht en maak een wandeling.
2. Gebruik een daglichtlamp bij winterdipklachten.
3. Blijf sociaal actief.
4. Plan activiteiten waarvan je blij wordt.

Veiligheid bij wisselvallig winterweer

Tips

1. Controleer gladheid voordat je gaat rijden of wandelen.
2. Gebruik winter- of all-seasonbanden.
3. Neem antislipsokken of spikes mee tijdens wandelingen.

Slechtere luchtkwaliteit: impact op longen en hart

Door hitte, droogte en vervuiling, verslechtert de luchtkwaliteit, ook in de winter. Mogelijke klachten zijn:

• Benauwdheid en hoesten.
• Geïrriteerde ogen.
• Meer luchtweginfecties.
• Meer kans op hartklachten bij langdurige blootstelling.

Tips

1. Check luchtkwaliteit via apps of websites.
2. Sport bij slechte luchtkwaliteit liever binnen.
3. Een luchtreiniger met HEPA-filter kan binnenshuis helpen.

Meer pollen, langere allergieseizoenen

Door warmere winters en langere groeiseizoenen, zijn hooikoortsklachten inmiddels dé standaard van februari tot soms wel oktober.

Tips

1. Begin al vroeg met het slikken van antihistamine.
2. Douche nadat je een poosje buiten bent geweest en was ook je haren.
3. Houd ramen dicht tijdens piekuren (kijk hiervoor op de pollenkalender).
4. Weet dat je op latere leeftijd alsnog allergieën kunt ontwikkelen.

Algemeen

Hier volgen nog enkele algemene tips om, wat betreft de gezondheid, klimaatverandering het hoofd te bieden.

Meer zonuren en intensere zon, verhogen de kans op huidbeschadiging en huidkanker. Bescherm jezelf en smeer dagelijks SPF 30+ (ook in de winter en bij lichte bewolking).

Door opwarming verschijnen nieuwe muggen- en insectensoorten. Paniek is niet nodig, maar bewustzijn wel.

Wat kun je doen?

1. Vermijd stilstaand water rond je huis.
2. Plaats horren.
3. Gebruik ventilatoren op de slaapkamer.

Mentale impact van klimaatverandering

Hitte, extreme weersomstandigheden en zorgen over de toekomst, kunnen mentale klachten versterken:

1. Meer stress.
2. Minder slaap.
3. Slechtere concentratie.
4. Klimaat-angst of onrust.

Wat helpt?

1. Bouw rustmomenten in.
2. Slaap koel.
3. Beperk nieuwsconsumptie rondom klimaat als het je angstig maakt.
4. Praat over je zorgen.

Winter & zomer: een handige jaarrond-checklist

• Genoeg gedronken?
• Daglicht gezien?
• Huis geventileerd?
• Beweging gehad?
• Huid beschermd (zomer SPF, winter SPF en crème)?
• Binnenlucht op orde (vocht & luchtkwaliteit)?

Tot slot

Klimaatverandering beïnvloedt onze gezondheid het hele jaar door — van hittegolven en luchtkwaliteit tot winterdipjes en grillige weersomstandigheden. Maar met bewuste keuzes, praktische tips en kleine dagelijkse gewoontes, kun je jezelf en je omgeving al veel beter beschermen.